Etnisme : de cap a un nacionalisme umanista

En 1960, un desconegut, Francés Fontan, faguèt publicar un libròt amb un títol enigmatic : Etnisme, cap a un nacionalisme umanista. I explicava que la lenga es l’indici sintetic de la nacion. Que pertot ont i a una lenga parlada sus un territòri donat, i a una nacion e que cada nacion a drech a son Estat independent pròpri. Aquela doctrina novèla, l’intellectual de tria, tot ben que siá estat un autodidacte complet, l’apelèt « etnisme » per referéncia al mot grèc etnos que significa pòble o nacion. L’etnisme tornava dessenhar la mapa del mond en contestant los estats-nacions artificials e los remplaçar per d’Estats correspondent a de nacions que lors frontièras serián etno-lingüisticas e non pas la resulta d’imperialismes guerrièrs. Un an abans, Francés Fontan aviá creat lo Partit Nacionalista Occitan vengut ara Partit de la Nacion Occitana, que sa tòca es justament l’independéncia d’Occitània.

Mai de 50 ans après, l’etnisme es mai que jamai d’actualitat e representa l’avenir. Pasmens, lo libre presenta tanben una analisi dels raports novèls de promòure entre nacions, entre òmes e femnas, entre classas d’atge e entre classas socialas. Es un projècte per una societat de libertat e d’amor. Aquí n’avetz la primièra revirada en lenga d’òc, deguda al Sèrgi Viaule.

Francés Fontan (1929-1979) nasquèt a París. Visquèt un moment a Niça, puèi, en 1964, se refugièt dins las Valadas occitanas de l’Estat Italian. I contunharà lo seu trabalh de recèrca politica, lingüistica e sociologica. Abenat e descorat, Francés Fontan es espitalizat a Cunèu en decembre de 1979. Se morís d’una congestion cerebrala lo meteis mes.